Kryteria, jakimi kieruje się Fundacja przy polecaniu książek do głośnego czytania dzieciom, służą z jednej strony podnoszeniu ogólnego poziomu kultury i wiedzy, z drugiej zaś ochronie i wspieraniu zdrowia emocjonalnego dziecka.
Zanim zaczniemy dziecku czytać książkę dobrze jest zapoznać się z jej treścią i zadać sobie podstawowe pytanie - Czego dobrego dziecko nauczy się z tej książki?
Proponujemy, by do głośnego czytania dzieciom wybierać utwory:
- adresowane do dziecka (nie do dorosłych, ponad głową dziecka)
- sensowne, ciekawe dla dziecka - o czymś istotnym dla niego,
- napisane lub tłumaczone poprawną i ładną polszczyzną
- uczące racjonalnego myślenia
- uczące czegoś ważnego
- przynoszące wiedzę i/lub rozrywkę na wysokim poziomie
- rozwijające dobry smak i poczucie humoru dobrej próby
- niosące przesłanie szacunku wobec dziecka, ludzi, innych istot, zwierząt, przyrody, kraju, pozytywnych norm społecznych i sprawiedliwego prawa
- dostosowane do wieku i wrażliwości dziecka, nie wzbudzające lęków i niepokoju
- niosące pozytywny przekaz moralny, promujące wzorce właściwych postaw i zachowań
- rozwijające wrażliwość estetyczną
- kształtujące postawę optymizmu i wiary w siebie oraz pozytywne nastawienie do świata
- unikające przemocy nawet w zabawie
- unikające stereotypów związanych z płcią - np. że dziewczęta nie umieją myśleć racjonalnie, a ich głównym zadaniem jest podobać się i zaspokajać potrzeby innych, że chłopcy mają być twardzi i niewrażliwi, ich niekulturalne lub nieodpowiedzialne zachowania toleruje się "bo są chłopcami" itp.
- unikające stereotypów kulturowych, rasowych, narodowych etc., nawet jeśli podane są w niewinnej lub humorystycznej formie: że dzieci można bić, że przemoc jest akceptowanym sposobem rozwiązywania problemów, że wyśmiewanie innych świadczy o poczuciu humoru, nieuczciwość jest dozwolona lub akceptowana (np. ściąganie), że cwaniactwo lub łamanie norm jest dowodem zaradności, że ludzie danej rasy/narodowości są źli, głupi, nieuczciwi itp.
Staramy się zwracać uwagę rodziców i wychowawców na przenoszone z pokolenia na pokolenie stereotypy i niedobre wzorce zachowań, które znajdują swe odbicie i wzmocnienie w literaturze. Nie proponujemy odrzucenia wartościowych skądinąd książek, które zawierają pewne stereotypy, ale zachęcamy do krytycznego ich czytania i dyskutowania z dzieckiem na temat skutków fałszywych postaw i przekonań, które istniały w przeszłości lub nadal istnieją.
"Złota Lista" książek polecanych przez Fundację ABC XXI
Wiek 0-4 lata:
-Marta Bogdanowicz (opracowanie) -Rymowanki-przytulanki,
-Paulette Bourgeois, Brenda Clark - seria o Franklinie,
-Jan Brzechwa - Wiersze i bajki,
-Astrid Lindgren - Lotta z ulicy Awanturników; Ja też chcę mieć rodzeństwo,
-Hanna Łochocka - O wróbelku Elemelku,
-Sam McBratney - Nawet nie wiesz, jak bardzo Cię kocham,
-Nele Most, Annet Rudolph - Wszystko moje; Co wolno, a czego nie wolno,
-Beata Ostrowicka - Lulaki, Pan Czekoladka i przedszkole,
-Julian Tuwim - Wiersze dla dzieci
Wiek 4-6 lat:
-Hans Christian Andersen - Brzydkie Kaczątko,
-Florence and Richard Atwater - Pingwiny Pana Poppera,
-Wanda Chotomska - Wiersze, Pięciopsiaczki,
-Carlo Collodi - Pinokio,
-Dimiter Inkiow - Ja i moja siostra Klara,
-Astrid Lindgren - seria o Pipi Pończoszance, Emil ze Smolandii,
-Hugh Lofting - seria o Doktorze Dolittle,
-Kornel Makuszyński - Przygody Koziołka Matołka,
-Małgorzata Musierowicz - Znajomi z zerówki,
-Alan A. Milne - Kubuś Puchatek, Chatka Puchatka,
-Zofia Rogoszówna - Dzieci Pana Majstra,
-Krystyna Siesicka - Idzie Jaś,
-Małgorzata Strzałkowska - Leśne głupki; Wierszyki łamiące języki,
-Danuta Wawiłow - Wiersze
Wiek 6 - 8 lat:
-Marcin Brykczyński - Ni pies, ni wydra,
-Jan Brzechwa - Pchła Szachrajka; Szelmostwa Lisa Witalisa, Akademia Pana Kleksa,
-Frances Hodgson Burnett - Mała księżniczka,
-Tove Jansson - seria o Muminkach,
-Astrid Lingren - Dzieci z Bullerbyn; Mio, mój Mio,
-Mira Lobbe - Babcia na jabłoni,
-Anna Onichimowska - Najwyższa góra świata,
-Stanisław Pagaczewski - Porwanie Baltazara Gąbki,
-Dr. Seuss - Słoń, który wysiedział jajo,
-Anna Sójka - Czytam od A do Z
-M. Strzałkowska - Rady nie od parady
-Jan Whybrow - Księga straszliwej niegrzeczności, Małego Wilczka księga wilkoczynów,
-Piotr Wojciechowski - Z kufra pana Pompuła,
-Wojciech Żukrowski - Porwanie w Tiutiurlistanie,
Wiek 8-10 lat:
-Heather Amery - Mity greckie dla najmłodszych,
-Edmund de Amicis - Serce,
-Marta Berowska - Polskie legendy i podania,
-Frances Hodgson Burnett - Tajemniczy ogród,
-J. Canfield, M. i P. Hansen, I. Dunlap - Balsam dla duszy dziecka,
-Rudyard Kipling - Księga dżungli,
-Eric Knight - Lassie, wróć!,
-Bolesław Leśmian - Klechdy sezamowe, Przygody Sindbada Żeglarza,
-Astrid Lindgren - Bracia Lwie Serce; Rasmus i włóczęga,
-Clive Staples Lewis - Opowieści z Narni,
-Kornel Makuszyński - Szatan z siódmej klasy,
-Lucy M. Montgomery - Ania z Zielonego Wzgórza,
-Antoine de Saint- Exupery -Mały książę,
Sempe, Goscinny - seria o Mikołajku,
Mark Twain - Przygody Tomka Sawyera, Królewicz i żebrak,